Çikolata kisti nedir? Endometriomanın semptomları ve tedavisi

Çikolata kisti (endometrioma), tipik olarak yumurtalıkların derinliklerinde bulunan ve kanserli olmayan sıvı dolu kistlerdir. Adını erimiş çikolata gibi görünen kahverengi, katran benzeri görünümünden alır. Rengi, eski adet kanı ve kistin boşluğunu dolduran dokudan gelir. Bir çikolata kisti yumurtalıklardan birini veya her ikisini de etkileyebilir.

Endometriozis, endometriyum olarak bilinen rahim zarındaki düzensizliktir ve bu, rahim dışında,  yumurtalıklarda, fallop tüplerinde ve üreme yolunun diğer bölgelerinde gelişir. Bu zarın aşırı büyümesi şiddetli ağrıya ve bazen kısırlığa neden olur. Çikolata kistleri, endometriozisin bir alt grubudur ve genellikle düzensizliğin daha ciddi biçimi olarak ilişkilendirilir. Endometriozisi olan kadınların yüzde 20 ila 40’ında çikolata kisti görülür.

Endometrioma semptomları nelerdir?

Çikolata kisti bazı kadınlarda semptomlar yaşatırken, bazı kadınlar herhangi bir belirti yaşamayabilir. Kistin boyutu da semptomların ciddiyetini veya varlığını kesin olarak etkilemez. Küçük bir kisti olan biri semptomlar yaşayabileceği gibi büyük kisti olan biri semptom yaşamayabilir. Kistlerin boyutu 2 ila 20 santimetre (cm) arasında değişebiliyor.

Semptomlar endometriozise benzer;

• Ağrılı, kramp dönemleri,
• Adet döngünüzle ilgili olmayan pelvik ağrı,
• Düzensiz adet dönemleri,
• Cinsel ilişki sırasında ağrı,
• Bazı kadınlarda kısırlık.

Bir çikolata kisti yırtılırsa, kistin bulunduğu vücut tarafında şiddetli, ani karın ağrısı olabilir. Bu tür bir kistten şüpheleniyorsanız acil tıbbi yardım almanız gereklidir.

Endometriomaya sebep olan şey ne?

Çikolata kistlerinin nasıl ve neden oluştuğu konusunda pek çok tartışma var. Bir teori, bunların endometriozisin sonucu olduğu. Bu kistlerin dışı uterusun dış yüzeyi gibi davranır; büyür ve daha sonra kadınlık hormonlarının aylık artış ve düşüşünün ardından dökülür. Bu doku vücuttan çıkmak yerine kistin boşluğu içinde hapsolur. Burada iltihap oluşturabilir ve yumurtalıkları bozabilir.

Endometrioma nasıl teşhis edilir?

Aşağıdaki durumlarda doktorunuz pelvik ultrason isteyebilir;

• Pelvik muayene sırasında bir kist hissederse,
• Semptomlarınıza bağlı olarak endometriozunuz olduğundan şüpheleniyorsa,
• Açıklanamayan kısırlık yaşıyorsanız.

Bir ultrason, bir kist olup olmadığını belirleyebilir ancak ne tür bir kist olduğunu kesin olarak belirleyemez. Bir çikolata kistinin kesin teşhisi kistin içinden sıvı ve döküntü çıkarılmasıyla olur. Bu genellikle iğne biyopsisi ile yapılır. Bir iğne biyopsisi sırasında, doktorunuz ultrasonu vajinadan yumurtalık kistine bir iğne sokabilmek için kullanır. Çıkarılan sıvı daha sonra bir mikroskop altında incelenir. Doktorunuz iğne biyopsisinden alınan sonuçları kullanarak kist tipini teşhis edebilir.

Tedavi, aşağıdakiler dahil çeşitli faktörlere bağlıdır;

• Yaşınız,
• Semptomlarınız,
• Yumurtalıklardan birinin veya her ikisinin de etkilenip etkilenmediği,
• Çocuk sahibi olmak isteyip istememeniz.

Çikolata kisti tedavisinde sunulan yöntemler

Çikolata kisti küçükse ve semptoma neden olmuyorsa doktorunuz beklemeyi önerebilir. Ayrıca doğum kontrol hapı gibi yumurtlamayı engelleyen ilaçlar da reçete edilebilir. Bu, ağrıyı kontrol etmeye ve kistlerin büyümesini yavaşlatmaya yardımcı olacaktır ancak kistleri iyileştiremez.

Yumurtalık sistektomisi adı verilen kistleri çıkarma ameliyatı genellikle;

• Ağrılı semptom yaşayan,
• 4 cm’den büyük kistleri olan,
• Kanserli olabilecek kistleri (2006 tarihli bir araştırmaya göre kistlerin yüzde 1’inden azı kanserli) bulunan,
• Kısırlık yaşayan kadınlara önerilir.

Ameliyat genellikle laparoskopla yapılır ve bu ameliyatın doğurganlığa zarar verip vermediği tartışmalıdır. Laparoskop, ucunda bir ışık ve kamera bulunan ince, uzun bir tüptür. Küçük bir kesikten yerleştirilir. Cerrah çok yetenekli olsa bile, sağlıklı yumurtalık dokusu kist ile birlikte alınabilir. Bu da yumurtalık fonksiyonunu olumsuz etkileyebilir. Bununla birlikte, bir çikolata kistinin üretebileceği iltihap ve toksik ortam, doğurganlığa ameliyattan daha fazla zarar verebilir.

Çikolata kistlerinin doğurganlık üzerindeki etkisi

Çikolata kistleri sağlıklı yumurtalık dokusunu ele geçirerek zarar verebilir. Bu, doğurganlık için ciddi bir tehdit olabilir. Bu kistlerin tedavisi zordur ve kistleri kontrol etmek veya çıkarmak için yapılan ameliyatlar yumurtalıkta yara izi kalmasına ve doğurganlığın azalmasına yol açabilir.

Çikolata kisti olmayan kadınlarla karşılaştırıldığında, kisti olan kadınlar;

• Daha az yumurta,
• Olgunlaşma olasılığı düşük yumurtalar,
• Yumurtalıklarla ilgili sorunları gösterebilen daha yüksek seviyelerde folikül uyarıcı hormon (FSH) eğilimindedir.

Çikolata kistlerinin yumurtalıklara verdiği zarara karşın bunlara sahip birçok kadın doğal olarak hamile kalabilmekte. Hamile kalmakta güçlük çekiyorsanız bir seçenek ise In vitro fertilizasyon (IVF) yani tüp bebektir.

Çikolata kistleri endometriozisli kadınlarda yaygındır. Semptomlar genellikle ilaçla yönetilebilir ama bazı durumlarda kistlerin çıkarılması gerekir. 2006 tarihli bir araştırmaya göre, bu kistlerinin yaklaşık yüzde 30’u tekrarlıyor ancak ameliyattan sonra hamile kalmak tekrarlama riskini azaltabiliyor.

Yayınlanma tarihi: 3 Nisan 2021 Cumartesi