Endometriozis nedir? Endometriozisin belirtileri ve tedavisi

Endometriozis, endometriyumun (rahim veya rahmin içini kaplayan doku) rahmin dışında büyümesi sonucu gelişen bir hastalıktır. Endometriozis en sık alt karın veya pelviste görülür ancak vücudun herhangi bir yerinde ortaya çıkabilir. Semptomları arasında alt karın ağrısı, adet dönemlerinde ağrı, cinsel ilişki sırasında ağrı ve hamile kalma güçlüğü yer alır. Öte yandan, endometriozisi olan bazı kadınlarda hiçbir belirti olmayabilir.

Üreme çağındaki kadınların yaklaşık yüzde 10’unda endometriosiz vardır. Bununla birlikte, teşhisin laparoskopi (göbek deliğinden bir kamera ile karın içine bakmak) gerektirmesi nedeniyle gerçek yaygınlığı bilinmemektedir. Pelvik ağrı nedeniyle ameliyat olan kadınların yüzde 12 ila 32’sinde ve kısırlık nedeniyle ameliyat olan kadınların yüzde 50’ye varan kısmında görülür.

Endometriozise ne sebep olur?

Endometriozisin kesin nedeni bilinmemektedir ancak nasıl ve neden meydana geldiğini açıklayan birkaç teori bulunuyor. Retrograd menstruasyon (adet kanının ters yönde ilerleyerek fallop tüplerinden karın boşluğuna gitmesi) bu teorilerden biridir. Neredeyse tüm kadınlar bir dereceye kadar retrograd (bozulan) menstrüasyona sahiptir ancak çok azında endometriozis görülür. Bu, bir kadının bağışıklık sistemindeki farklılıklardan kaynaklanıyor olabilir. Bir başka teori, vücuttaki uterus dışındaki hücrelerin uterusu çevreleyen hücrelere dönüşmek için değişikliklere uğramasıdır, buna coelomic metaplazi denir. Bu, baş parmak veya diz gibi alışılmadık yerlerde endometriozis gelişmesini açıklamak için kullanılır.

Rahimden uzak yerlerdeki endometriozis için bir başka olası açıklama, rahim iç yüzeyindeki hücrelerin kan damarları veya lenfatik sistemden geçerek diğer uzak organlara veya vücut bölgelerine ulaşmasıdır. Endometriozis ameliyat sırasında da yayılabilir. Örneğin, sezaryen ameliyatı geçiren endometriozisli bir kadının yanlışlıkla karın kesiğinde yayılabilir. Böylece ameliyattan kalan yara izinde endometriozis gelişebilir. Ek olarak yakın bir akrabada hastalık varsa endometriozis çok daha yaygındır, bu nedenle endometriozisi etkileyen genler de olabilir.

Endometriozisin ağrıyla ilişkisi nedir?

Endometriozisli bir kadın adet dönemine girdiğinde, hem rahim içindeki hücrelerden hem de dokudan ve ayrıca rahim dışındaki hücre ve dokulardan kanama olur. Kan, karın içindeki bu diğer organlara temas ettiğinde, iltihaplanma ve tahrişe neden olarak ağrıya yol açar.

Doğurganlığı etkiliyor mu?

Kısır olan kadınların yüzde 20 ila 40’ı endometriozise sahiptir. Endometriozis doğurganlığı iki şekilde bozabilir; birincisi, yumurtlamadan sonra yumurtayı alamayacak şekilde fallop tüplerinin bozulmasına neden olarak ve ikincisi, yumurtalık, rahim, yumurta, fallop tüplerinin işlevini olumsuz etkileyebilecek iltihaplanma oluşturarak.

Hangi semptomlar görülür?

Ağrı, endometriozisin en yaygın semptomudur. Endometriozisli kadınlar, pelvik veya alt karın ağrısı, adetler dönemlerinde ağrı (dismenore), cinsel ilişkide ağrı (disparoni) ve bağırsak hareketleri sırasında ağrı (diskezi) yaşayabilir.

Semptomlar sabit veya döngüsel olabilir; yani, dönem öncesinde ve sırasında kötüleşir ve sonra düzelir. Kadınlarda sürekli pelvik veya alt karın ağrısı olabilir. Diğer semptomlar arasında kısırlık, bağırsak ve mesane semptomları (şişkinlik, kabızlık, idrarda kan veya idrar yaparken ağrı) ve muhtemelen anormal vajinal kanama yer alır.

Nasıl teşhis edilir?

Doktorlar, bir kadının semptomlarına veya fizik muayene bulgularına göre hastalığı teşhis edebilir. Bununla birlikte, şüpheli endometriozis lezyonlarını görselleştirmek ve biyopsi yapmak için laparoskopi gerekebilir. Endometriozis lezyonlarının görünümü değişebilir. “Endometrioma” yumurtalıktaki endometriozis için kullanılan bir terimdir ve kist çikolataya benzediği için genellikle “çikolata kisti” olarak adlandırılır.

Endometriozis tedavisi seçenekleri nelerdir?

Endometriozis için en yaygın tedavi ilaçlardır. İbuprofen gibi steroidal olmayan antiinflamatuar ilaçlar, ağrıyı iyileştirir. Kadınlık hormonlarını kontrol eden ilaçlar da endometriozis ağrısına iyi gelir.

Ameliyat ile endometriozis lezyonlarının çıkarılması (eksizyon) veya yakılması (fulgurasyon) mümkündür. Ameliyatla skar (yara) dokusunun çıkarılması ağrıyı hafifletebilir ve yumurtalıklar ile fallop tüplerini pelviste normal pozisyonlarına getirebilir. Cerrahinin endometriozisi olan bazı kadınların hamile kalmasına yardımcı olduğu gösterilmiştir. Endometriozisli bir kadın artık çocuk sahibi olmak istemiyorsa, yumurtalıkların ve muhtemelen uterusun çıkarılmasını düşünmelidir.

Yayınlanma tarihi: 21 Şubat 2021 Pazar